دربارهٔ بازیهای بحثانگیز
بازی بحثانگیز چیست؟
بازی بحثانگیز نوع منحصر به فردی از بازی است: یک بازی نقشایفاگرانه که در آن، نقشهایی که بازیکنان بر عهده میگیرند آنها را وادار میکند به شیوههای مشخصی در جهان بازی، فکر کرده و عمل کنند. برای انجام بازیهای بحثانگیز، لازم است بینش بهخصوصی را بپذیرید: مقصود از بینش یک روش مشخص برای به نتیجه رسیدن است؛ به نتیجه رسیدن در مورد درست بودن چیزی یا بر حق بودن کسی؛ به نتیجه رسیدن در مورد نحوه توجیه آنچه که انجام میدهید؛ به نتیجه رسیدن در مورد نحوه توضیح دادن و استدلال آوردن درباره یک نقطه نظر، روش عملکرد، یا تصمیم مشخص. در این معنا، بازی بحثانگیز، بازی معطوف به بینش است: این بازیها در نهایت میخواهند شما به یک روش مشخص دربارهٔ جهان واقعی فکر کنید.
برای والدین، معلمین، و مربیان
در بازار، نمونههایی از بازیهای رایانهای در دسترس هستند که به بازیکنان این فرصت را میدهند تا با بینش واقعبینانهتر علوم اجتماعی به تفکر بپردازند. فرصتی که این بازیها برای بروز این شکل از تفکر در دانشآموزان ایجاد میکنند، بیشتر از یک کلاس معمولی درس تاریخ است.
یک نمونه از این قبیل بازیها، بازی تمدن[i] است. تمدن یک بازی استراتژی است که بازیکنان را قادر میسازد، یک امپراطوری در دل تاریخ بشر بسازند. بازیکنان با انتخاب یک تمدن آن را هدایت میکنند و با آغاز بازی از یک سکونتگاه عصر حجری، تصمیماتی راهبردی برای سرمایهگذاری در توسعهی فناورانه یا تجارت، استفاده از سیاست خارجی یا تبادل فرهنگی، تغییر مذهب یا نزاع و جنگ را با هدف کمک به رشد و شکوفایی تمدنشان اتخاذ میکنند. بازی بر پایهٔ یک مدل دقیق تاریخی از پیشرفت در تکنولوژی، مذهب و هنر طراحی شده و همچنان که بازیکنان در نظام بازی خبره میشوند، میتوانند شروع به درخواست و بازی کردن تجربههای تاریخی متعدد کنند. در حالی که «تجربهها» فعالیت معمول تاریخپژوهان به شمار نمیآیند، شبیهسازیها بخشِ در حال رشدی در سایر علوم اجتماعی محسوب میشوند. بسیاری از کتابهای درسی تاریخ جهان، به خصوص در مقطع متوسطه، داستانی را دربارهٔ پیشرفت غرب روایت میکنند (تاریخ، به عنوان داستانِ رشد و توسعهٔ تمدن اروپایی). در مقابل، همانطور که پژوهشگر بازی، کِرت اسکوآیر[ii] مطرح میکند، بازی تمدن به بازیکنان فرصت اندیشیدن از منظر یک فرد مادیگرا - جبرگرا به تاریخ را میدهد؛ منظری که توسط جرد دایمند[iii] در کتاب برندهٔ جایزهٔ پولیتزر وی یعنی اسلحهها، میکروبها و فولاد هم ارائه شده است. در این منظر از تاریخ، محل جغرافیایی، سهولت در تجارت، و دستیابی به مواد خام، نوعی شرایط ساختاری ایجاد میکند که توسعهٔ تمدنی را امکانپذیر میکند.
اما فارغ از اینکه بازی تمدن بهترین نمونه از یک بازی در مورد یک روش اندیشیدن قابل درک در جهان است یا خیر، تشخیص بینش ارائه شده در هر بازی از اهمیت بیشتری برخوردار است. والدین، معلمان و مربیانی که میخواهند به بچهها کمک کنند تا از بازیها یاد بگیرند، نه تنها لازم است دقیقاً دربارهٔ اینکه بازیکنان چه کارهایی در یک بازی انجام میدهند فکر کنند، بلکه باید دربارهٔ آنچه که آن اعمال را در جهان بازی، توجیه میکند نیز بیندیشند. چطور در یک بازی متوجه میشوید تصمیمی که گرفتهاید خوب بوده یا بد؟ چه شواهدی دارید که بر اساس آنها تصمیم بگیرید، و چگونه قرار است آن شواهد را ارزیابی کنید؟ بر اساس چه معیاری یک عمل را به معنای واقعی «درست» تلقی میکنید که از آن به منظور جهتدهی به انتخابهایتان در بازی استفاده کنید؟ اغلب نقدها و نظراتی که دربارهٔ بازیها پیدا میکنید بر پاسخ چنین سؤالاتی متمرکز نیستند (اگر چه بهتر بود دربارهٔ آنها باشد).
بهترین روش برای پی بردن به آنچه که یک بازی میتواند به فرزندان شما آموزش دهد این است که خودتان بازی کنید، و ایدهآلتر اینکه با فرزندانتان بازی کنید. به بازیکنان کمک کنید بفهمند (یا با هم درک کنید) که چگونه باید اندیشید تا به خوبی بازی را پیش برد.
بازیها را به گونهای انتخاب کنید که آن روشهای فکر کردن، خارج از جهان بازی معقول و پسندیده باشند. اگر پیش از این بازیهای زیادی انجام ندادهاید، بازی و تفکر دربارهٔ بینشی که آنها مطرح میکنند، ممکن است دشوار به نظر برسد. خطر کردن بخشی از تفکر خلاق است و اگر خودتان این کار را نکنید، نمیتوانید به فرزندان خود در یادگیری این موضوع کمک کنید. از کودکان خود به عنوان یک مرجع کمک بگیرید. از آنها سؤالاتی بپرسید که فکر میکنید خودشان دربارهٔ بازی خواهند پرسید، و اجازه بدهید آنها از طریق یاد دادن به شما، به خودشان یاد بدهند.
یادداشت سردبیر: سخنی با والدین
بازی کردن، میتواند فرصتی ایدهآل برای تفکر فرزندان شما فراهم کند. فرایند پیشبرد بازی و تبعیت از رویههای آن، تفکر بازیکن را به سمت پذیرش غیرمستقیم بینشی خاص هدایت میکند. بنابراین، بازیکن همزمان لذت میبرد، سرگرم میشود، فکر میکند، به نتیجه میرسد و یاد میگیرد. شاید هیچ رسانه دیگری برخوردار از چنین قابلیتی نباشد.
لازم است والدین این وظیفه را نزد خود احساس کنند که این مسیر طی شده از لذت به یادگیری را برای فرزندان خود روشنتر کنند. چرا که طی کردن این مسیر برای فرزندان اغلب به صورت ناخودآگاه اتفاق میافتد. والدین باید در این مسیر فرزندانشان را همراهی کنند و آنها را تشویق کنید که در حین بازی کردن درباره اینکه چه تغییر و تحولاتی در حال وقوع است، بیندیشند و درباره آن با شما گفتگو کنند.
در انتخاب بازیهای بحثانگیز برای فرزندان خود هوشیار باشید. شاید مایل نباشید فرزند شما، به شیوه یک مادیگرا-جبرگرا به تاریخ تحولات تمدن بشری بیندیشد. این موضوع در متن مقاله نیز مورد اشاره قرار گرفت که لازم است دقت شود، بینشی که بازی ارائه میکند، در جهان واقعی نیز پسندیده و معقول تلقی شود؛ این به معنای انطباق بینش طرح شده در بازی، با نظام فرهنگیای است که کاربر بازی در درون آن زندگی میکند. پیشنهاد میکنیم بازی کردن بازیهای بحثانگیز را به همراه فرزندان خود تجربه کنید و جنبههای مرتبط با طرز تفکر درباره جهان بازی را با او مستقیماً به بحث بگذارید. به این ترتیب، بازی به فرصتی طلایی برای شکوفایی تفکر فرزندتان تبدیل میشود. بازی ایرانی «پرسیتی»، یک بازی آنلاین است که میتواند نمونه خوبی برای ایجاد زمینه گفتگو و تفکر در حین و پس از انجام بازی به همراه فرزندتان باشد.
[i] Civilization
[ii] Kurt Squire
[iii] Jared Diamond