هفت خطر بازی‌های آنلاین برای کودکان و نوجوانان

تلفن‌های همراه در حال تبدیل شدن به یکی از بخش‌های مهم صنعت بازی هستند. بازی کردن آنلاین می‌تواند تعامل اجتماعی باکیفیتی فراهم کند، اما جنبه‌های تاریکی نیز دارد. وقتی پایِ بازی‌کردنِ آنلاین در میان است، نگرانی‌های زیادی، از زورگیری مجازی[1] گرفته تا متجاوزان آنلاین[2] و هزینه‌های پنهان وجود دارند. مهم‌ترین کاری که والدین می‌توانند انجام دهند این است که در سنین کودکی گفت‌وگویی درباره‌ی استفاده‌ی امن از اینترنت با فرزندان‌شان داشته باشند که هرچه آن‌ها بزرگتر می‌شوند بتوانند بر آن گفت‌وگو تکیه کنند. هنگامی که آن‌ها خطرات و اهمیت امنیت را درک کنند، بیشتر احتمال دارد که در مواجهه با علائم هشداردهنده یا چیزهایی که باعث نگرانی‌شان می‌شوند، به سراغ شما بیایند.

 در ادامه فهرستی از هفت خطر بزرگ و توصیه‌های ساده‌ای برای حفظ امنیت آنلاین فرزندان‌تان ارائه شده است:

1. زورگیری مجازی

 توانایی فرار به دنیای آنلاین، برای بسیاری از کودکان به‌منزله‌ی راهی برای رهایی از دنیای واقعی است؛ در دنیای مجازی هیچ‌کس نمی‌داند که آن‌ها که هستند، به کدام مدرسه می‌روند و چه شکلی هستند. بااین‌حال، این ناشناس بودن شمشیری دو لبه است. چنان‌که سایت گت سیف آنلاین[3] خاطرنشان کرده است، برخی از بازیکنان از توانایی تغییر هویت خویش استفاده می‌کنند تا با «به ستوه آوردن» بازیکنان دیگر عمداً باعث کاستن لذتِ بازی برای آنها شوند. این موضوع همچنین می تواند شامل زمان‌هایی شود که گروهی از بازیکنان سطوح بالاتر، هیولاهای ارتقا یافته‌ای را بر سر بازیکنانِ سطوح پایین‌تر بریزند و باعث مرگ و حذف آن‌ها از بازی شوند.

 در برخی موارد کارهایی که این دسته از بازیکنان انجام می‌دهند بدل به زورگیری مجازی می‌شوند. این زورگیری‌ها در بعضی اشکال متداول رخ می‌دهند، مثلاً مستقیماً «زمزمه کردن» پیغام‌های آزاردهنده و مخرب در گوش بازیکنان یا اسپم[5] کردن. به گفته‌ی سایت استی سیف آنلاین[6] مهم است که بچه‌ها و والدین‌شان متوجه گزینه‌هایی که پیش رو دارند، باشند. اغلب بازی‌ها امکان «مسدود کردن» چت‌ها و پیغام‌ها از سوی کاربران دیگر را برای بازیکنان خود فراهم می‌کنند و در برخی موارد کلمه‌ها یا اقدامات زورگیرانه می‌توانند به‌منزله‌ی نقض شرایط خدمات بازی تلقی شوند. همیشه خوب است که تمام مکالمات توهین‌آمیز نوشته و ثبت شوند یا از روی آن‌ها عکس گرفته شود و به مدیران بازی گزارش داده شوند.

2. مشکلات حریم خصوصی

 استی سیف آنلاین توصیه می‌کند بچه‌ها هرگز نام کاربری‌ای برای خود برنگزینند که مشتق از نام واقعی خودشان باشد یا محل زندگی و سن آن‌ها را آشکار کند. به گفته‌ی تیم آمادگی اضطراری کامپیوتری ایالات متحده[7] ماهیت اجتماعی بازی‌های آنلاین به مجرمان اینترنتی اجازه می‌دهد تا مکالمات را دستکاری کنند. ممکن است فرزند شما را از یک کانال چتِ عمومی بیرون بکشند و شروع به فرستادن پیغام‌های شخصی به او بکنند و جزئیات اطلاعات شخصی‌اش را از او بپرسند. هکرها با کنار هم گذاشتن داده‌هایی که از بازی‌ها و منابع دیگر به دست می‌آورند، ممکن است بتوانند با نام فرزند شما حساب‌های کاربری دیگری درست یا به حساب‌های کنونی‌شان دسترسی پیدا کنند. هرگز اطلاعات شخصی‌تان را به دیگران ندهید و از این مسئله اطمینان حاصل کنید که نام‌های کاربری و کلمه‌های عبوری متفاوتی در بازی‌ها و سایت‌های مختلف داشته باشید.

3. اطلاعات شخصی‌ای که در کنسول‌ها و کامپیوترهای شخصی باقی می‌مانند

 یکی دیگر از خطرات بازی‌های آنلاین ناشی از خودِ کنسول‌ها و کامپیوترهای شخصی است. هنگامی که کارایی مفیدشان را از دست می‌دهند، بسیاری از خانواده‌ها این وسایل را به مراکز بازیافت الکترونیکی محلی می‌برند یا در سایت‌های مبادله آن‌ها را می‌فروشند. مردم اغلب فراموش می‌کنند فایل‌ها و اطلاعات شخصی‌شان را پاک کنند و در نتیجه زندگی شخصی و مالی خود را به خطر می‌اندازند. شما باید تمام اطلاعات شخصی‌تان را از روی کنسول‌های بازی، تبلت‌ها و تلفن‌های همراه هوشمندتان پاک کنید، سپس آن‌ها را به تنظیمات کارخانه بازگردانید. ابزار یا روش‌های خاص این کار در هر یک از دستگاه‌ها با یکدیگر متفاوت است، بنابراین مهم است که پیش از انجام این کار روش‌های صحیح مربوط به هر دستگاه را در اینترنت جست‌وجو کنید. همچنین به یاد داشته باشید ممکن است برخی دستگاه‌ها مکان‌های ذخیره‌سازی‌ای داشته باشند که عملکردهای پاک‌سازی دستگاه بر آن‌ها اثر نگذارد. اگر دستگاهِ شما درایوهای ذخیره‌سازی سازگار با کامپیوتر دارند (مثلاً حافظه‌ی اس‌دی)، آن‌ها را به کامپیوتر شخصی‌تان متصل کنید و به صورت ایمن داده‌هایتان را پاک کنید. برای کامپیوترهای شخصی، صرفاً بر گزینه‌ی «حذف کردن» یا حتی «فرمت کردن» اکتفا نکنید، چراکه این کارها در واقع داده‌ها را از روی درایوها پاک نمی‌کنند. در عوض، از برنامه‌ای استفاده کنید که داده‌ها را با رونویسی چندباره‌ی داده‌ها پاک کنند.

4. نگرانی‌های مربوط به وب‌کم‌ها

 مهاجمان می‌توانند هر دستگاه متصل‌شونده‌ای – مانند وب‌کم یا دستگاه صوتی – را کنترل کنند و آن‌ها را برای سوءاستفاده از فرزندان‌تان به کار گیرند. برای کمک به کاهش این خطر، سیستم‌تان را برای جلوگیری از بدافزارها[8] به صورت مرتب بررسی و از قرار داشتن تنظیمات وب‌کم‌تان در حالت «خاموش»، اطمینان حاصل کنید.

5. شکارچیان آنلاین

 شکارچیان آنلاین معمولاً گیمرهای قدیمی‌ترند که از بازی‌های ویدیویی برای فریب دادن و جلب کردن توجهِ قربانیانِ کم سن و سال‌تر استفاده می‌کنند. نتیجه‌ی نهایی ممکن است پیغام‌های نامناسب، چت کردن با وب‌کم یا حتی ملاقات‌های رو در رویی باشد که می‌توانند به سوءاستفاده‌های مختلفی منجر شوند. به گفته‌ی سایت اینترنت سیفتی 101[9]، بازی‌های آنلاین این فرصت را در اختیار شکارچیان آنلاین قرار می‌دهند که نوعی تجربه‌ی آنلاین را با بچه‌ها به اشتراک بگذارند و در طول آن به هم‌تیمی یا مدافع او تبدیل شوند. پس از شکست دادن اربابی سرسخت یا کشف منطقه‌ی جدیدی در بازی، شکارچیان با گیمرهای کم سن و سال‌تر ارتباط برقرار می‌کنند و مجموعه‌ای از تجارب مشترک را با او بنا می‌نهند که به پرسش‌های شخصی‌تری منتهی می‌شوند. در بسیاری از موارد، شکارچیان به دنبال آن هستند که بچه‌ها را علیه والدین‌شان بشورانند و نقش «تنها کسی که آن بچه را درک می‌کند» را ایفا کنند. مبارزه با این مشکل به معنای صحبت کردن با فرزندتان درباره‌ی خطرات آنلاین و داشتن نظارت مستقیم بر نحوه‌ی بازی کردن آن‌هاست.

6. هزینه‌های پنهان

 برخی از بازی‌های آنلاین از مُدل «فری‌میوم»[10] استفاده می‌کنند که بدین معناست که تعدادی از درون‌مایه‌های بازی را به صورت مجانی در اختیار شما می‌گذارند، اما برای دستیابی به قسمت‌های دیگر بازی باید پولی پرداخت کنید. چنان‌که وب‌گاه مشیبل[11] خاطرنشان کرده است به عنوان مثال، کاربران در ویندوز 10، برای بازی کردن حالات خاصِ بازی‌های کلاسیک، بدونِ قطع شدن توسط تبلیغات، باید پول پرداخت کنند. یا ممکن است یک بازیکن از پول واقعی برای خریدن شمشیر یا زره مجازی یا از کارت اعتباری‌اش برای به دست آوردن طلا یا تجربه‌هایی برای شخصیت‌های بازی‌اش استفاده کند. در بیشتر موارد، برای ثبت نام در این بازی‌ها و انجام دادن‌شان به کارت اعتباری نیاز داریم و اگر کاربران تصمیم بگیرند آیتم‌ها یا خدمات جدید بازی را خریداری کنند، هزینه‌ها به صورت خودکار از کارت اعتباری‌شان پرداخت می‌شود. هرگز شماره‌ی کارت اعتباری خودتان را برای هیچ بازی فری‌میومی اعلام نکنید. حتی اگر فرزند شما بازی‌هایی را انجام می‌دهد که مبتنی بر اشتراکات سنتی بیشتری‌اند، بهتر است به صورت منظم قبض کارت اعتباری‌تان را بررسی کنید تا مطمئن شوید که پول خریدهایی را نمی‌پردازید که با آن‌ها موافق نبوده‌اید. اگر به فرزندتان اجازه می‌دهید تا از تلفن همراه هوشمند یا تبلت شما برای بازی کردن استفاده کند، به صورت جدی باید به فکر خاموش کردن تنظیمات مربوط به «به روز رسانی‌های داخلی برنامه‌ها» باشید تا مانع از آن شوید که فرزندتان بدون آن‌که حتی متوجه باشد برای خریدهای داخلی برنامه‌ها قبض‌های سنگینی را روی دست‌تان بگذارد.

7. بدافزارها

 تروجان‌ها[12] ممکن است برنامه‌ای قانونی را تغییر دهند و نسخه‌ی مخرب را روی گوگل‌پلی یا هر بازار قانونی دیگری آپلود کنند. مجله‌ی پی‌سی ورد[13] گزارشی درباره‌ی نمونه‌ای تازه از این اتفاق منتشر کرده است: هنگامی که تروجان‌ها دانلود و اجرا می‌شوند، کنترل دستگاه اندروید فرد را در دست می‌گیرند و آن را بخشی از یک «بات‌نت»[14] بزرگتر می‌کنند. بدافزارها با تأخیر زمانی کار می‌کنند تا قربانیان‌شان به بازی‌های آنلاین (یا سایر برنامک‌ها) به عنوانِ منشاء آن‌ها شک نکنند. نکته‌ی مهم در این‌جا عبارت است از آن‌که همیشه مراقب برنامه‌هایی که دانلود می‌کنید باشید. برنامه‌ها شاید قانونی به نظر برسند یا ظاهری این چنینی داشته باشند. بنابراین خواندن نظرات دیگران، تحقیق درباره‌ی توسعه‌دهندگان آن‌ها و اطمینان حاصل کردن از امنیت برنامه‌ها پیش از دانلود کردن‌شان روی تلفن همراه هوشمندتان بسیار مهم است. افزون‌براین، همیشه باید از منابع قابل‌اطمینان برای دانلود کردن برنامه‌ها استفاده کنید.

 حتماً تمام دانلودهای تلفن همراه‌تان را تأیید کنید، زمان بگذارید و یک برنامه‌ی پاد-بدافزار قابل‌اطمینان روی تلفن‌تان نصب کنید تا به صورت منظم بتوانید تمام دستگاه‌هایی را که در منزل دارید بررسی کنید. بازی‌های آنلاین صرفاً نوعی سرگرمی نیستند؛ بچه‌ها در حین چنین بازی‌هایی ممکن است در معرض خطر زورگیری، دزدی هویت، کلاه‌برداری از کارت اعتباری و سوءاستفاده‌های دیگر قرار بگیرند. حتماً درباره‌ی این خطرات با فرزندان‌تان صحبت کنید.

 فقط داشتن گفت‌وگویی در سنین کودکی است که آن‌ها را آماده‌ی اجتناب از این خطرات خواهد کرد. این فرصت را از دست ندهید، به دنبال نشانه‌های هشداردهنده باشید، خطرات را درک کنید و توجه فعالانه‌ای به عادات مربوط به بازی‌های آنلاین فرزندان‌تان داشته باشید.

[1] cyberbullying

[2] online predators

[3] Get Safe Online

[4] griefer در بازی‌های چندنفره کسی است که به‌طور عمدی باعث آزار و عصبانی کردن دیگران می‌شود و از موارد موجود در بازی به شکلی که قرار نبوده استفاده می‌کند. – م.

[5] spam

[6] Stay Safe Online

[7] US-CERT

[8] Malware

[9] Internet Safety 101

[10] freemium

[11] Mashable

[12] Trojan تروجان یک برنامه نفوذی از نوع بدافزار است که به سیستم عامل، دسترسی سطح بالا پیدا کرده است، درحالی‌که به نظر می‌آید در حالِ انجام کار مناسبی است. – م.

[13] PC World

[14] botnet بات‌نت‌ها شبکه‌هایی هستند که با در اختیار گرفتن مجموعه‌ای از کامپیوترها که بات نامیده می‌شوند، تشکیل می‌شوند. – م.