Horizon: Zero Dawn (افق؛ سپیده‌دم سرآغاز)

 افق سپیده‌دم سرآغاز تنوع بی‌نظیری دارد: ویژگی‌هایی از بازی‌هایی مثل فار کرای (Far Cry)، شکار هیولا (Monster Hunter)، ویچر (The Witcher) و مَس اِفکت (Mass Effect) را می‌توان در آن یافت. گویی نخستین بازی بزرگ شرکت گوریلا (Guerrilla)، البته با صرفنظر از کیل‌زون (Killzone)، را می‌توان به اقتباسی آزاد از ژانرها و بازی‌های مختلف دانست و از آن گذر کرد. اما نکته اینجاست که افق همۀ این ایده‌های متنوع و پراکنده را به شکلی همبسته و خوش‌ساخت کنار هم جمع می‌کند.

Horizon: Zero Dawn هیچ چیز جدیدی ارائه نمی‌کند و هر چیزی که در بازی هست را به شکلی می‌توانید در دیگر بازی‌های جهان باز (open world) پیدا کنید. ماموریت‌های فرعی، هیولاهای غول‌پیکر، مکانیزم ساخت سلاح و گلوله و غیره، شیوۀ جاسوسی (stealth) و حتی ساختار درختی برای بهبود مهارت. ولی با همۀ این‌ها، با همۀ تکرارهایی که در همۀ بازی‌های جهان باز پیدا می‌شوند و همۀ آن‌ها را نمونه‌های مشابه هم کرده، افق اثری خاص است.

البته یکی از دلایلی که بازی افق را، از میان همۀ بازی‌های جهان باز دیگر، متمایز می‌کند، خلاقیت آن در ساختن جهان است. داستان افق در آیندۀ دور زمین است؛ صدها سال بعد، زمانی که فاجعه‌ای تمدن را از بین می‌برد و سپس انسان‌ها دسته‌دسته می‌شوند و در قبیله‌هایی پراکنده زندگی می‌کنند. این قبایل به شکل قبایل اولیه هستند و می‌کوشند از خشم ماشین‌ها، ربات‌هایی شبیه به حیوان که غالباً به موجودات زنده حمله می‌کنند، در امان بمانند.

همین جهان مجازی Horizon: Zero Dawn ، طراحی جذاب ربات‌ها، محیط طبیعی زیبا و متنوعی که جنگل‌های انبوه، کوهستان‌های برفی و کویر خشک و غیره را در بر گرفته، آن را یک سرو گردن بالاتر از رقیبانش می‌گذارد. همین ویژگی است که ما را وا می‌دارد با شخصیت اصلی داستان، اِلوی (Aloy)، هم‌ذات پنداری کنیم. اِلوی یکی از اعضای قبیلۀ نورا (Nora) است، قبیله‌ای که رابطه با جهان بیرون از محدودۀ قبیله را ممنوع کرده و اجازه نمی‌دهد که اعضایش به آنچه از جهان گذشته باقی مانده نزدیک شوند.

در چند ساعت ابتدایی بازی، محیط بسیار محدود است و ممکن است تصور کنید که جهان Horizon: Zero Dawn ، با اینکه جهانی باز است، اما بسیار کوچک و با این که بسیار زیبا و چشم‌نواز است، صرفاً یک نوع است: جنگل‌های انبوه. اما این بخش از بازی آنچنان مملو از وقایع داستانی پرفراز و نشیب است که کمتر بازی‌ای با جهان باز توان رقابت با آن را دارد. بازیکن در همین چند ساعت با فرهنگ‌های مختلف روبرو می‌شود و تفاوت‌های آن‌ها را می‌بیند (مثلاً در ماموریت مسابقۀ میان جوانان قبایل، که نه تنها خود مناسکی شبیه به بازی‌های المپیک دارد، بلکه لباس‌ها و رسم و رسوم دیگر قبایل نیز در آن جای داده شده‌اند). در حالی که اکثر بازی‌های جهان باز یک پی‌رنگ ساده را دنبال می‌کنند، افق نشان می‌دهد که تنوع پی‌رنگ چقدر می‌تواند جهان بازی را باورپذیرتر کند.

در اغلب بازی‌های جهان باز دیگر، ماموریت‌های فرعی و جمع‌کردن اشیاء نایاب و کنکاش برای گنجینه همیشه کسل‌کننده و حتی ناامیدکننده بودند. اما در افق، این چنین نیست: هر نوار صوتی تکه‌ای از پازل داستان را برملا می‌کند و هر دخمه‌ای داستانی برای گفتن دارد. به‌علاوه، رسیدن به این اشیاء صرفاً نیازمند راه‌رفتن در مسافت‌های طولانی نیست، هر دخمه چالش‌های خود را دارد و پیداکردن مسیر نیز خود نیازمند حل معماهای محیطی است (مثلاً اینکه از کدام قسمت یک تپه می‌توان بالا رفت؟ بارها، ساعت‌ها در کوهپایه سرگرم نگاه‌کردن به کوه بودم تا مسیر بالا رفتنم را از قبل در ذهنم ترسیم کنم، تجربه‌ای که شاید مهمترین بخش کوهنوردی است و به خوبی در بازی تعبیه شده).

بی‌تردید معماهای محیطی تنها تمایز افق نیست: سلاح‌های ویژه، از جمله انواع تیر کمان و تیرهای خلاقانه (مخصوصاً تیر کمانی که طعمه را به زمین طناب‌پیچ می‌کند از سلاح‌های محبوبم برای شکار حیوان-ربات‌های غول‌پیکر بود) و شیوۀ سادۀ ردیابی و تنوع موجودات باعث می‌شود بازیکن ساعت‌ها، بدون اینکه حتی ماموریت خاصی را دنبال کند، در پی شکار حیوان-ربات‌های شگفت‌انگیز باشد، ردشان را بگیرد، دزدکی به آن‌ها نزدیک شود، تله بگذارد، و سپس حمله کند و درگیری تن‌به‌تن با این هیولاهای تحسین‌برانگیز را تجربه کند.

جهان Horizon: Zero Dawn شگفت‌انگیز است. در میان همۀ بازی‌های «جهان باز» که مدت‌هاست خسته‌کننده شده‌اند، افق نشان می‌دهد که می‌توان با محتوای خوب و کمی خلاقیت، همان ایده‌های قدیمی را به شکلی ارائه داد که نه تنها خسته‌کننده نباشد، بلکه ساعت‌ها لذت برای بازیکن به ارمغان بیاورد. بر خلاف بازی‌های جهان بازی که صرفاً خودشان را تکرار می‌کنند، افق جهانی می‌سازد مملو از محتوا و محیط‌های شگرف، محیطی که هر چند عناصر پسافاجعه در آن فراوان یافت می‌شود، اما همچنان به احساس امید و ادامۀ زندگی نیز جایی برای بروز می‌دهد: جهان حیوان-ربات‌های فلزی که به بازیکن نوید نبردهایی اسطوره‌ای می‌دهد.